Trzonolinowiec - 55 lat polskiego eksperymentu budowlanego
Trzonolinowiec – budynek nazywany czasami wrocławskim wisielcem, to technologia eksperymentalna
We Wrocławiu zachował się unikalny na skalę światową eksperymentalny wieżowiec z piętrami zawieszonymi na linach. To tak zwany trzonolinowiec (nazywany również wisielcem) wybudowany w latach 1961-1967. Gdy w 1967 roku zakończono budowę wieżowiec okrzyknięto wydarzeniem. Zachwycała jego smukła lekka bryła, którą podkreślał wolny, niezabudowany parter. Pierwsze piętro wisiało kilka metrów nad ziemią, a kolejne wystrzeliwały na imponującą wówczas wysokość 41 metrów. Na 12 piętrach powstało 40 mieszkań, z widnymi kuchniami, dużym pokojami oraz naszpikowane nowinkami technicznym, w tym ogrzewaniem podłogowym.
We Wrocławiu planowano całą serię kolejnych podobnych wieżowców. Być może trzonolinowce zawojowałyby całą Polskę. Ale stało się to, co często dzieje się z eksperymentami. Zaczęły się kłopoty. Mieszkańcy zaczęli się skarżyć, że stropy chwieją się w czasie silnych wiatrów, zaczęły pękać ściany działowe i ściany osłonowe. W końcu budynek postanowiono wyłączyć z użytkowania. Mimo sprzeciwu konstruktorów trzonolinowca budynek przeprojektowano, plan jego wzmocnienia opracowali specjaliści z Politechniki Wrocławskiej. Stalowe liny obetonowano, a na parterze wzmocniono dodatkowo stalowymi słupami. Zniszczono w ten sposób główną ideę budynku – to że jego stropy wiszą na linach. Po modernizacji budynek stał się de facto prawie zwykłym budynkiem szkieletowym. W 1974 roku wieżowiec oddano ponownie do użytku. Gruntowny lifting objął również wymianę wszystkich ścian, zyskał nowe elewacje. Niestety pasmowe okna, które obiegały wieżę po obwodzie zastąpiono zwykłymi oknami.
Tego typu budynki są rzadkością w Europie. Podstawą ich konstrukcji jest żelbetowy trzon, przenoszący pionowe obciążenia ściskające na podstawę budynku. Na nim osadzone są stropy w postaci kwadratowych platform zawieszonych (w początkowej konfiguracji) na dwunastu stalowych linach.
Kolejny taki budynek powstał dopiero w 1982 roku w Katowicach. Dwa wieżowce Stalexport 1 oraz Stalexport 2 złączone ze sobą u podstawy ukończone odpowiednio w 1981 i 1982 roku.
Aktualizacja 25-07-2023:
„Spółka Zarządca, do której należy Trzonolinowiec, właśnie powiadomiła mieszkańców o wynikach ekspertyzy technicznej, dotyczącej konstrukcji budynku, i na przyszły poniedziałek zwołała pilne zebranie. Ekspertyzę zleciła wspólnota mieszkaniowa po nakazie Powiatowego Inpsektoratu Nadzoru Budowlanego ze stycznia tego roku.
Jak podało Radio Wrocław, spółka przekazała właścicielom mieszkań szczegółowe zalecenia, wynikające z ekspertyzy. Budynek należy jak najszybciej opróżnić, ewakuując z niego mieszkańców, zabezpieczyć teren i opracować projekt naprawy lub wyburzenia obiektu….”